DE:

Zeki Müren – Das ausgestellte Leben

(Eine unautorisierte Biografie)
 

Kurz vor dem Auftritt. In der Künstlergarderobe. Kaum hörbar summt Zeki Müren ein Lied aus seinem Repertoire. Die Zugabe. Achtsam steckt er seine Arme in eine Smokingjacke besetzt mit lapislazuli-blauen Pailletten. Er schont die schwarze Bluse aus hauchdünner Seide. Bereits im Licht des Schminkspiegels irisiert sein Kostüm. Das kleinste Element seiner schillernden Garderobe bildet die einzelne Paillette. Sie durchzieht seine ganze Laufbahn – sei es als Theaterschauspieler, Leinwandstar oder Sänger. Dicht und bunt überziehen die gelochten Blättchen aus metallisierter Polyesterfolie seine Kleidung.
 

Zeki Müren entwirft seine phantasievolle Bühnengarderobe selbst. Die Paillette ist sicherlich eine Reverenz an Hollywood, aber auch an das untergegangene Osmanische Reich. Damals trugen androgyne Tänzer mit ondulierten Haaren und verführerischem Make-up kleine silberne Metallplättchen an ihrer prächtigen Kleidung. Sie klimperten zum Rhythmus der Zimbeln zwischen ihren Fingern. Seinen Bühnenkostümen gibt Zeki Müren sogar eigene Titel. Der Entwurf des heutigen Abends heißt »Planetarischer Nebel«. Pathetisch bedankt der Künstler sich bei seinem ungeduldigen und begeistert applaudieren- den Publikum. In der Hand hält er ein leichtes Kondensatormikrofon, das er nah an seine Lippen führt. Eine Stimme wie Samt singt:
 

Son bir defa göreyim Uğruna can vereyim Kollarında öleyim Başka bir şey istemem...
 

(Dich ein letztes Mal sehen, deinetwegen das Leben aufgeben, in deinen Armen sterben
nichts anderes will ich.)
 

Die bunten Pailletten lassen ihn im grellen Scheinwerferlicht erstrahlen, als wäre er bloß Licht und Gesang. Vielleicht verehren ihn seine zahllosen Fans deshalb als die »Sonne der Kunst« (sanat güneşi). Allerdings verwandelt seine grenzenlose Melancholie den Tag auch in eine finstere Nacht ...
 

Das fünfte Kapitel des ungebundenen Zeki-Müren Romans von Gürsoy Doğtaş ist eine Ausstellung mit den Künstler*innen Bettina Allamoda, Nuray Demir & Michael Annoff, B O S T A C E, Philipp Gufler, Cihangir Gümüştürkmen und Gülbin Ünlü. Feinsinnig spüren sie die Gravitations- wellen der schwarzen Sonne auf.
 

Gürsoy Doğtaş, Kurator der Ausstellung, ist Mitglied der Maison Zeki Müren. Als er emotional haymatlos war, nahm ihn die Maison auf, gab ihm ein Zuhause und eine glitzernde Garderobe für die Kämpfe auf den Straßen.


EN: 
 

Zeki Müren – A Life Exhibited

(An Unauthorized Biography)
 

It’s only minutes to show time. We’re in the artist’s dressing room. Barely audibly, Zeki Müren is humming one of the tunes from his repertoire. It’s the encore. Carefully, he inserts his arms into a tuxedo jacket spangled with sequins of an irides- cent, lapis-lazuli blue. He is careful not to damage his black blouse, made from a sheer silk fabric. It doesn’t take more than the lights on his make-up mirror to make his costume come alive with iridescence. A single sequin – it’s the most minute building block, the basic element of his whole shimmering outfit. It’s omnipresent everywhere his fame takes him, defining every aspect of his career, whether as a theatre actor, movie star or singer. Thickly and colourfully, the tiny disk-shaped beads made of gleaming polyester film cover his clothes.
 

Who designs those fantastical stage outfits? None other than Zeki Müren himself! Surely, his use of sequins is a none-too-suble nod of reverence towards Hollywood; but it is just as reminiscent of the now-defunct Ottoman Empire, whose androgynous dancers used to combine carefully crimped hairstyles with seductive make-up, tinkling small silver beads to match the rhythm of the cymbals. Zeki Müren even gives a title to every costume he creates. Tonight’s design is called »Planetary Nebula«.
 

In a pathetic, melodramatic manner, the artist gives thanks to his impatient, impassioned audience, receiving their rapturous applause. In his hand, he holds a slender microphone, moving it close to his lips. A velvety voice sings:
 

Son bir defa göreyim Uğruna can vereyim Kollarında öleyim Başka bir şey istemem...
 

To see you one last time, lay down my life on your account, o, to die in your arms – there’s nothing else I want.
 

In the glaring beam of the spotlight, the colourful sequins make him radiant, as if he were nothing but light and song. Maybe this is the reason his countless fans worship him as the »Sun of Art« (sanat güneşi). By the same token, however, his boundless melancholia may turn a summer day into darkest night ...

​

The fifth chapter in our ongoing, yet free- roaming project »The Novel of Zeki Müren« is an exhibition bringing together the following artists: Bettina Allamoda, Nuray Demir & Michael Annoff, B O S T A C E, Philipp Gufler, Cihangir Gümüştürkmen and Gülbin Ünlü. With subtlety and sophistication, they trace the gravitational waves of the Black Sun.

​

Gürsoy Doğtaş, curator of this exhibition, is a member of Maison Zeki Müren. When he felt like a stranger far from his emotional home, la Maison took him in, gave him shelter and a glitzy outfit for any streetfighting he might need to do.


TR:

Zeki Müren – Sergilenen Hayat

(Gayriresmî bir biyografi)
 

Sahneye çıkmadan hemen önce. Kuliste. Zeki Müren sessizce repertuarından bir şarkıyı mırıldanıyor. Bis yapacağı şarkı. Kollarını ihtimamla lapis lazuli mavisi payetlerle işlenmiş smokin ceketine sokuyor. İncecik ipekten siyah bluzuna özen gösteriyor. Makyaj aynasının ışığında bile göz kamaştırıyor kostümü. Şaşaalı kıyafetlerinin en küçük unsuru payet. Payet, tiyatro oyunculuğundan sinema yıldızlığı ve şarkıcılığa uzanan sanat kariyerinin tamamına eşlik ediyor. Kıyafetinin metalik polyester katını kaplıyor rengarenk ve sık dikilmiş, delikli pullar.
 

Zeki Müren yaratıcı sahne kostümlerini hep kendi tasarladı. Payet sadece Hollywood’a değil, aynı zamanda çökmüş Osmanlı İmparatorluğuna bir atıf. O zamanlar ondüle saçlı ve baştan çıkarıcı makyajlı androjen köçekler fevkalâde kıyafetlerini gümüş metal pullarla süslerlerdi. Bu pullar parmaklarının arasında çaldıkları zillerin ritmine uygun şıkırdardı. Zeki Müren sahne kostümlerine bir de tek tek isim verirdi. Bu geceki tasarımının adı »Gezegenimsi nebula«. Sanatçı sabırsızlanan ve çoşkuyla alkış tutan seyircilerine büyük bir duygusallıkla teşekkürlerini sunuyor. Elinde dudaklarına yaklaştırdığı hafif bir kondansatörlü mikrofon tutuyor. Kadife gibi ses icra ediyor:
 

Son bir defa göreyim Uğruna can vereyim Kollarında öleyim Başka bir şey istemem...
 

Renkli payetleriyle parlak spot ışığında pırıl pırıl parlıyor, âdeta sadece ışık ve sesten oluşurmuşcasına. Belki de sayısız hayranları bu nedenle onu »sanat güneşi« diye anıyorlar. Fakat sınırsız hüznüyle günü kapkaranlık bir geceye de çevirebiliyor.
 

Ciltlenmemiş Zeki Müren romanının beşinci bölümünü Bettina Allamoda, Nuray Demir&Michael Annoff, B O S T A C E, Philipp Gufler, Cihangir Gümüştürkmen ve Gülbin Ünlü’nün katıldığı sergi oluşturuyor. Sanatçılar incelikle siyah güneşin ^kütleçekimsel dalgalarının izini sürüyorlar.
 

Serginin kuratörü Gürsoy Doğtaş, Zeki Müren Maison’a mensup. Manevi anlamda haymatlos olduğu bir anda Zeki Müren Maison onu kabul etmiş; ona bir yuva ve sokaklardaki mücadeleleri için parıltılı kıyafetler sağlamıştır.